Vliegreis naar Ludvika in Zweden
Van 22-28 juni maakten Gerard en ik een vliegreis naar Zweden. Doel was het bezoeken van Ludvika, waar het huisje van Gerard staat. De reis zou van 22-26 juni duren maar is twee dagen uitgelopen vanwege het soms slechte vliegweer.
De piloten:
Het toestel:
22 juni: Hilversum - Hässleholm
Op de eerste reisdag was het de bedoeling zuid-Zweden te bereiken. We vertrokken vroeg en hadden de reis in vier etappes gepland.
Hilversum - Bremerhaven 1:35 (piloot: Gerard)
Het weer in Nederland is niet geweldig, het zicht enigszins beperkt maar vliegbaar. In de eindnadering op Bremerhaven varen grote schepen onder ons.
Bremerhaven
In Bremerhaven bellen we naar de vliegclub Neujellingsdorf op het Duitse eiland Fehmarn, waar Gerard graag een stop wil maken. Dit omdat hij dit eiland altijd passeert als hij over de weg naar Zweden reist (de ferry naar Denemarken vertrekt er). Maar de eigenaar van het veld wil niet dat we tussen 12 en 2 aankomen vanwege de lunchpauze. Wij willen echter niet later dan 1 uur aankomen, omdat we anders teveel tijd verliezen voor de rest van de dag. We besluiten onze tussenstop te verplaatsen naar een veld net over het water, Lolland-Falster in Denemarken.
Bremerhaven - Lolland-Falster 1:25 (piloot: Erik)
Bij nadering van het veld krijgen we geen reactie op onze radio-oproep. We vliegen een keer over het veld en besluiten er toch te landen. Het is een prachtige asfaltbaan en er is een klein havengebouwtje en een benzinetank. Er is echter niemand te bekennen dus we kunnen niet tanken, waar we wel op gehoopt hadden. Wel is er een gratis telefoon waarmee we de vluchtplanningsdienst bellen zodat we ons vluchtplan naar Zweden kunnen indienen (een vluchtplan is verplicht als je een grens overschrijdt). We rekenen uit dat we nog genoeg brandstof hebben om naar Vellinge/Söderslätt in Zweden te vliegen en dan nog een uur reserve te hebben (dat is belangrijk voor als je de bestemming niet kunt bereiken of het veld bijvoorbeeld gesloten is).
Lolland-Falster: niemand te bekennen
Lolland-Falster - Vellinge/Söderslätt 0:55 (Gerard)
Het is prachtig weer in Denemarken en het is een mooie vlucht. Ik als co-piloot bedien de radio en omdat we liefst zo hoog mogelijk vliegen bij een overtocht over water moeten we door het gecontroleerde luchtruim van Kopenhagen Approach. We krijgen toestemming en beluisteren ondertussen de communicatie met allerlei KLM- en Scandinavian-toestellen in het gebied.
Stadje in Denemarken
Bij nadering van Vellinge roepen we de club aldaar op op de radio maar er wordt niet gereageerd. Dit blijkt later normaal te zijn voor veel kleine Zweedse vliegvelden, er moet maar net iemand op de club aanwezig zijn om de radio te beantwoorden. Gelukkig kunnen we aan de windvaan zien hoe we het best kunnen landen. Gerard maakt de nadering over water en jaagt vlak voor de landing nog wat paarden op hol. Na uitstappen belt hij iemand van de lokale vliegclub en deze is vijf minuten later bij ons om ons van een volle tank brandstof te voorzien.
Bijtanken in Vellinge
Het is vandaag feest in Zweden vanwege midzomernacht. De Zweden zijn vooral bezig met feesten, waarvoor ze op allerlei plaatsen party-tenten hebben opgesteld. Het clublid vraagt ons of we bij vertrek nog een rondje om hun huis te vliegen alwaar ze in de tuin aan het feesten zijn.
Vellinge/Söderslätt - Hässleholm Bokeberg 0:50 (Erik)
Na de start vlieg ik twee rondjes om het huis en er wordt wat heen en weer gezwaaid. Vervolgens zetten wij koers naar Hässleholm en komen onderweg langs het universiteitsstadje Lund. Ook in Hässleholm geen reactie op de radio-oproep, dus we vliegen weer over het veld en kiezen voor de noordelijke landingsrichting. Het heeft wat geregend in Hässleholm en er staan plassen op het veld waar we de Piper parkeren. We gaan met een taxi naar het hotel dat Gerard had gereserveerd, in het centrum van Hässleholm. Het stadje is uitgestorven, iedereen is (binnen) de midzomernacht aan het vieren en ook het restaurant van het hotel is gesloten. Maar het hotel biedt ons aan gebruik te maken van het buffet dat voor een groep Chinezen is opgesteld, en nog gratis ook. En erg lekker trouwens.
23 juni: Hässleholm - Stegeborg
's Ochtends leggen wij na het ontbijt de vliegkaarten uit over de tafel om onze route naar Ludvika vast te stellen. Omdat Ludvika maar twee uurtjes vliegen is, willen we een omweg maken via het eiland Öland. We kiezen het veld Borglanda/Borgholm uit.
Hässleholm Bokeberg - Borglanda/Borgholm 1:25 (Gerard)
Met de taxi terug naar het vliegveldje, waar ook nu weer niemand te bekennen is. We controleren de kist goed want in onze ergste dromen zijn er een hoop dronken Zweden geweest die 's nachts met ons toestel zijn gaan joyriden. Dit lijkt echter niet het geval geweest te zijn, dus taxiën wij naar de grasbaan en kiezen het ruime luchtruim. Onderweg naar Öland zien we het Zweedse landschap aan ons voorbijtrekken. Meertjes, weggetjes, en vooral veel bomen. Ik probeer toestemming te krijgen om het gebied van Kalmar te doorkruisen, maar er wordt wederom niet gereageerd op onze oproep. Omdat het om een gecontroleerd gebied gaat, besluiten we er omheen te vliegen. Boven het veld van Borglanda aangekomen kiezen we vanwege de wind de zuidelijke landingsrichting. Dit betekent wel dat we vrij laag over het stadje moeten vliegen. Gerard probeert dit in eerste instantie te voorkomen en komt daardoor iets te hoog en te snel binnen, dus hij besluit de landing af te breken voor een tweede poging. Nu moet het stadje eraan geloven en vliegen we er helemaal overheen. Gerard ondervindt vlak voor de landing nog wat crosswind maar krijgt de PH-CJC veilig aan de grond. Er zijn twee heren van de lokale vliegclub aanwezig die ons ontvangen en ons van brandstof en koffie voorzien.
De vliegclub van Borglanda
Borglanda/Borgholm - Stegeborg 1:35 (Erik)
Tijdens onze relaxte pauze in de zon bekijken we de vliegkaarten en besluiten vanwege de tijd in een keer door te vliegen naar Ludvika, ongeveer twee uur vliegen. We stijgen op en volgen eerst het eiland tot het noordelijke puntje. Het weer is goed en ik klim naar 5000 voet. We steken over naar het vaste land en volgen de grillige kust naar het noorden. Bij de Slätbaken, de grote inham ten zuidoosten van Norrköping, ligt langs de noordelijke kust een dikke laag wolken die al begint op ongeveer 1000 voet. Hier kunnen wij niet onderdoor, omdat het terrein omhoog komt en ook vanwege onzekerheid of de wolken misschien vererop nog lager hangen. We volgen de Slätbaken een stukje westwaarts, maar het wordt er niet beter op. Gerard roept Sweden Control op en vraagt of we kunnen landen op Norrköping, maar dat veld blijkt gesloten te zijn. Er wordt bezorgd geïnformeerd naar onze brandstofvoorraad (die nog meer dan drie uur bedraagt) en er wordt gesuggereerd dat we op Stockholm Skavsta landen (een typisch Ryanair-veld dat net zo bij Stockholm ligt als Brussels South bij Brussel). Een gezagvoerder van een passagiersvliegtuig heeft onze conversatie gehoord en stelt voor dat hij gaat bekijken of we dat veld kunnen bereiken. Zelf denken we van niet, omdat het veld ten noorden van de wolkenmuur ligt. We besluiten dus uit te wijken naar een klein veldje waar we al langs zijn gevlogen: Stegeborg. Dit geven we door aan Sweden Control. Er wordt enigszins verbaasd gereageerd: "but that's a very small airfield, and it's a grass field!". Hierop kunnen wij mededelen dat wij daaraan gewend zijn. Bij oproep van Stegeborg Radio wordt niet gereageerd, maar uit de lucht ziet het veldje er uiterst gemoedelijk en zonnig uit. Ik vlieg een nadering over het water en we komen zachtjes neer met wat volgens Gerard mijn mooiste landing van de reis is. Het veldje is 1000 meter lang en uitgemaaid in een bonenveld. Aan het eind van de landingsbaan is een uitgang naar een klein veldje om te parkeren, en er staat een klein bushokje bij met een gastenboek en wat toeristische informatie.
De PH-CJC op het veldje van Stegeborg
We lopen in een kwartiertje naar de Hamnkrog, de havenkroeg, een leuke plek met een kasteeltje en een hoop bootjes. Hoewel we in eerste instantie nog hopen door te vliegen naar Ludvika, geven we dit uiteindelijk op als Gerard van zijn schoonfamilie in Ludvika hoort dat het daar vrij slecht weer is. Op vijf minuten lopen van het vliegveld is gelukkig een leuk hotelletje. De vrouw des huizes, die naast het hotel ook het vliegveld, de havenkroeg en een hoop huisjes bezit, vertelt ons dat als je ergens een landingsbaantje maakt, er Nederlanders naartoe komen. Bij navraag blijken wij het tweede Nederlandse vliegtuig te zijn dat sinds opening een jaar geleden is geland. Maar dat zijn altijd nog meer Nederlanders dan er normaliter waarschijnlijk naar deze streek komen.
24 juni: Stegeborg - Ludvika
Stegeborg - Ludvika 1:25 (Gerard)
Na het ontbijt blijkt het weer in Ludvika nog te wensen over te laten, dus lopen we nog even naar de haven om het kasteeltje te bekijken en koffie te drinken bij de Hamnkrog. Dan blijkt het weer inmiddels beter te zijn, dus het is tijd te vertrekken. We controleren het toestel goed en bevinden het in goede staat. Gerard vliegt uit over het water en maakt nog even een rondje over de haven en het hotelletje, om vervolgens koers te zetten naar Ludvika. Na tien minuutjes ontdekt Gerard ineens een brandend waarschuwingslampje "Alternator Inop.", oftewel de dynamo is stuk. Dit betekent dat de dynamo geen elektriciteit meer genereert, en dus ook de accu niet meer oplaadt. We overleggen over de situatie en bedenken dat het vliegtuig wel blijft vliegen zonder stroom, maar het kan vooral lastig worden als de radio uit zou vallen. We reduceren het stroomgebruik door een aantal apparaten uit te zetten: een GPS, de ADF-ontvanger, de vliegtuigverlichting. De ampèremeter geeft dan een beduidend lagere stroom aan. We doorlopen ook de checklist, waarop dit probleem voorkomt, en daaruit kan impliciet worden afgeleid dat als de ampèremeter een stroom aangeeft, dat eigenlijk betekent dat de dynamo wel degelijk functioneert. Maar dat bedenken we pas later. De vlucht naar Ludvika verloopt verder prima, en Gerard landt het toestel netjes (moet ook wel als je hele schoonfamilie toekijkt).
Lekker eten bij Gerards schoonzus en zwager. En we overnachten in de blokhut van Gerard even buiten Ludvika dat mooi ligt aan een meertje. Maar omdat we al een dag te laat zijn aangekomen, moeten we de volgende dag alweer vertrekken. Ook moeten we een oplossing vinden voor het technische gebrek aan het vliegtuig. Gerard heeft wat rondgebeld en we zullen naar Borlänge moeten vliegen alwaar een onderhoudsbedrijf zit. Dat staat dus als eerste op het programma voor morgen.
De blokhut bij Ludvika
25 juni: Ludvika - Smalandsstenar
Ludvika - Borlänge 0:25 (Erik)
We hebben met Borlänge gebeld en gemeld dat we misschien zonder radio aan komen vliegen. In dat geval zullen ze ons met lichtsignalen vanaf de toren toestemming geven om te landen (groen licht) of niet (rood licht). Dit zijn echt de hulpmiddelen van de luchtvaart waarvan je denkt dat je ze nooit nodig zult hebben, maar nu lijkt het er van te komen, als de radio het inderdaad begeeft.
Als we klaar zijn voor vertrek uit Ludvika is er echter op de startbaan een slipcursus bezig. Een auto van een rijschool heeft een extra onderstel gekregen waarmee gladde condities worden nagebootst. We moeten een half uurtje wachten tot ze de baan vrijmaken. Als er dan nog niets lijkt te gebeuren taxiën we naar de baan en jagen ze de baan af. Immers, het is en blijft toch een vliegveld! Vol gas en vertrek naar het noorden, we komen langs het meertje van Gerards blokhut. De radio blijft werken dus we hebben de seinlichten niet nodig (bijna jammer).
Eindnadering op Borlänge
Op Börlange wordt de motorkap opengemaakt en de technici gaan aan de slag. Ze ontdekken dat de spanning die de dynamo levert inderdaad prima is, en uiteindelijk blijkt dat het draadje tussen de dynamo en de sensor voor het waarschuwingslampje geknapt is. Hierdoor denkt de sensor dat de dynamo stuk is. Er is dus eigenlijk niets mis met het toestel, maar in elk geval hebben we nu weer een werkend lampje!
Reparatie
Borlänge - Skövde 1:25 (Erik)
Nu op naar het zuiden. Ik vlieg het eerste stuk naar Skövde, door ons aangewezen als tussenstop. We vliegen langs het enorm grote Vänermeer. Het is prachtig weer, en niets wijst op de slechtere condities in het zuiden die we uit de weerverslagen hebben opgetekend. Op het vliegveld hoeven we geen landingsgeld te betalen maar krijgen wel koffie.
Skövde - Smalandsstenar 1:00 (Gerard)
De bedoeling is om het veld van Höganäs (aan de zuidkust) te bereiken, en daarvoor dienen we dan ook een vliegplan in. Na een half uurtje vliegen begint het zicht behoorlijk af te nemen. De horizon is niet meer goed te zien, maar dankzij het landschap met al die meertjes is het zicht nog net acceptabel. Het wordt echter slechter en Gerard besluit bij nadering van het vliegveld van Smalandsstenar om daar maar te landen. Ik meld dit aan Sweden Control en sluit het vliegplan. Op Smalandsstenar Radio krijgen we geen antwoord, dus kiezen we na overvliegen van het veld een landingsrichting en staan even later aan de grond. Er is niemand te bekennen, maar er staat wel een hangar met een grote Beech King Air (tweemotorig). Deze blijkt in dienst te staan van een bedrijf dat langs het vliegveld ligt. Het bedrijf en het vliegveld zijn in handen van een lokale zakenman die ons welkom heet op het vliegveld en ons na enig beraad over de weerscondities naar een hotel brengt. Hij voorspelt dat we ook morgen niet zullen vertrekken, vanwege de weerscondities. Dit willen wij niet horen, maar hij krijgt wel gelijk.
Smalandsstenar: regen
26 juni: Smalandsstenar
Smalandsstenar lokaal 0:20 (Erik)
De eigenares van het hotel brengt ons naar het vliegveld, want ondanks de lage bewolking willen we toch even "boven kijken" of het echt zo slecht is als het lijkt. Als ik gas geef op de startbaan accelereert het toestel als normaal maar dit wordt niet weergegeven door de snelheidsmeter. Op het moment dat ik bijna loskom van de grond staat de snelheidsmeter nog op 40 knopen. Ik besluit dan meteen om weer terug te keren naar het veld. We vliegen dus alleen een circuitje maar zien wel dat het zicht en de bewolking zeer te wensen overlaten. In het circuit blijft de snelheidsmeter achterlopen, op een bepaald moment geeft hij 100 knopen aan terwijl ik zeker weet dat ik langzamer vlieg. Bij de landing moet ik het dus zonder doen, maar gelukkig is de baan lang genoeg om met wat extra snelheid binnen te kunnen komen.
Na deze vlucht van 2 minuten en 55 seconden staan we even later weer op de parkeerplaats van Smalandsstenar. We nemen uitvoerig de tijd om het pitot-statische systeem te bestuderen in de handleiding en komen tot de conclusie dat er waarschijnlijk condens of ander water in de pitot-leiding zit. Er is gelukkig een knopje om deze leiding te drainen, waarmee wij hopen dat het probleem zal zijn opgelost. Terug naar het hotel waar enige hilariteit is over onze terugkeer.
27 juni: Smalandsstenar - Höganäs
We staan vroeg op, al is het alleen al vanwege het ontbijt dat maar tot 8:00 wordt geserveerd. Maar het weer ziet er slecht uit, dus na het ontbijt duik ik weer in bed. Om een uurtje later door Gerard gewekt te worden met de melding dat het weer is verbeterd. Het is nog steeds bewolkt, maar de wolken zijn een stuk hoger en hier en daar is zelfs wat blauw te zien. Dus gauw weer aan de slag.
Smalandsstenar - Höganäs 0:55 (Erik)
De vlucht naar Höganäs verloopt voorspoedig, met goed zicht en alleen hier en daar een bui. De snelheidsmeter doet het weer prima. In Höganäs aangekomen worden we ontvangen door de vliegclub en gooien we de tanks weer vol. Het is een erg leuke plek, het clubhuis is van alle gemakken voorzien en je kunt er zelfs overnachten. Maar dat is niet de bedoeling, we gaan proberen nog een stuk verder te komen, ondanks de niet erg rooskleurige weersvoorspelling voor Denemarken.
Höganäs lokaal 0:25 (Gerard)
Na opstijgen steken we meteen het water over naar Denemarken, waar het zicht onmiddelijk terugloopt en de wolken weer laag zitten. We keren dus om en landen weer op Höganäs. We regelen de overnachtingsplaats in het clubhuis en krijgen twee leenfietsen mee om naar het stadje te fietsen om een pizza te eten. De rest van de avond doen we nog wat vluchtplanning, lezen wat pilotenblaadjes en hangen wat rond in het clubhuis.
Vluchtplanning in het clubhuis
28 juni: Höganäs - Hilversum
Ook nu lijkt het weer niet erg veelbelovend. Het regent en het waait nogal. Maar de waarnemingen voor Denemarken zijn een stuk gunstiger geworden. We besluiten dus toch op weg te gaan.
Höganäs - Bremerhaven 2:35 (Gerard)
Gerard taxiet ons naar baan 32 en stijgt op. Vanwege de wat vlagerige wind houden we in de klim een hogere snelheid aan. Maar dit gaat verder prima, en zodra we in Denemarken zijn wordt het weer inderdaad stukken beter.
Co-piloot boven Denemarken
We vliegen in een keer door naar Bremerhaven. Van de toren daar horen we dat er op de landingsbaan een vrij sterke zijwind is, ik vraag of we ook van de (kortere) baan in de windrichting gebruik mogen maken. Maar omdat er een aantal bouwkranen zijn opgesteld in de aanvliegroute hebben ze dat liever niet. Gerard weet het vliegtuig echter behendig aan de grond te krijgen. Een korte stop om nog een keer bij te tanken.
Bremerhaven - Hilversum 1:55 (Erik)
In de laatste vlucht ondervinden we een behoorlijke tegenwind waardoor onze grondsnelheid vaak niet boven de 90 knopen komt (165 km/u). Maar verder is het weer uitstekend. Landing op baan 31.
De gevlogen route.